معرفی شهر کاشان

کاشان یکی از شهرهای زیبا و بی نظیر استان اصفهان است که بیشتر مردم با شنیدن نام آن به یاد گلابگیری هر ساله آن می افتند. اما این شهر در کنار آداب و رسوم جذاب خود که عطر گل های بهاری را در سرتاسر آن پخش می کند، از قدیمی ترین شهرهای ایران هم به حساب می آید. تپه های سیلک که جزء اولین نشانه های تمدن هستند، در این شهر به چشم می خورند. از طرف دیگر معماری این شهر قدیمی، دل تمام گردشگران داخلی و خارجی را تصاحب می کند که دل کندن از آن کار هر کسی نیست! با قدم گذاشتن در این شهر جذاب، پا به دل یک داستان تاریخی سرشار از کاشی های رنگی و عطر و گل و گلاب می گذارید؛ داستانی که با قدم زدن در کوچه پس کوچه های شهر شما را مجذوب خواهد کرد.

آب و هوای کاشان و بهترین فصل سفر

کاشان به طور کلی آب و هوای گرم و نسبتا بیابانی دارد. دمای هوا در این شهر تقریبا کویری در پاییز و زمستان از ۳ درجه پایین تر نمی آید؛ اما در گرم ترین روزهای تابستان باید انتظار دمای ۴۰ درجه سانتی گراد را هم داشت که واقعا غیر قابل تحمل می شود! مانند تمام شهرهای گرم و خشک، بهترین زمان سفر به کاشان پاییز و اوایل فصل بهار یعنی تا اردیبهشت ماه است. اگر تحمل گرما را ندارید، پاییز زمان بهتری برای سفر به این شهر تاریخی خواهد بود؛ اما اگر می خواهید در ضیافت گلاب گیری و عطر گل های بهاری مدهوش شوید، بهترین زمان سفر، اردیبهشت ماه است. در این ماه دمای هوا از ۱۰ تا ۲۲ درجه سانتی گراد می تواند متغیر باشد که بهتر است آن را از طریق ایستگاه های هواشناسی بررسی کنید.

البته اگر عادت به سفرهای اقتصادی دارید و نمی خواهید برای اقامت یا خورد و خوراک هزینه زیادی بپردازید، بهتر است پاییز راهی کاشان شوید. در فصل بهار به خصوص اردیبهشت و خرداد ماه، بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی برای تماشای گلاب گیری به این شهر سفر می کنند که بالطبع می تواند روی هزینه های سفر شما تاثیر بگذارد.

بناهای تاریخی کاشان

خانه بروجردی ها

حاج‌آقا حسن بروجردی برای فرزندش سیدمهدی از دختر حاج سیدجعفر طباطبایی خواستگاری می‌کند. پدر دختر که از بزرگ‌ترین تاجران کاشان و صاحب عمارت معروف خانه طباطبایی ها بود اعلام می‌کند درصورتی به این وصلت رضایت می‌دهد که داماد خانه‌ای هم‌تراز با خانه پدری عروس داشته باشد.

تنها بعد از چند روز، در محله سلطان امیراحمد و در نزدیکی خانه پدری عروس فرایند ساخت‌و‌ساز خانه‌ای به زیبایی خانه طباطبایی‌ها را آغاز می‌کنند. از علی مریمی کاشانی، صنیع‌الملک و کمال‌الملک می‌خواهند تا هنر خود را به‌کارگیرند و زیباترین عمارت را برای ورود تازه عروس مهیا کنند. غافل از اینکه ساخت باشکوه‌ترین خانه قجری زمان بسیاری می‌طلبد و این عمارت فوق‌العاده به این زودی‌ها آماده سکونت نیست. ازدواج سر می‌گیرد و باتوجه‌به آماده‌نبودن منزل داماد و همچنین عظمت عمارت طباطبایی‌ها، سیدمهدی و همسرش در یکی از سالن‌های همین خانه سکونت می‌کنند.

بعد از گذشت هفت سال زندگی در منزل طباطبایی ها، سیدمهدی تصمیم می‌گیرد که به‌همراه خانواده در بخشی از عمارت خود که ساخت آن به اتمام رسیده، نقل مکان کند تا شاید به این شکل فرایند طراحی و ساخت بنا سرعت بگیرد.

تعداد بناها و کارگران را افزایش می‌دهد غافل از اینکه زیباترین عمارت کاشان قرار نیست به این زودی‌ها تکمیل شود.

درنهایت بعد از گذشت ۱۸ سال از زندگی عروس و داماد، ساخت عمارت بروجردی ها به اتمام می‌رسد. عمارتی که با گذشت بیش از ۱۰۰ سال از ساخت آن، امروزه به‌عنوان شاهکار معماری ایرانی و اسلامی از آن یاد می‌شود. بنایی که بزرگانی چون علی مریمی کاشانی، صنیع‌الملک و کمال‌الملک حدود دو دهه از عمر خود را صرف طراحی و ساخت آن کردند و بدون شک نبوغ و خلاقیت شگرف خود را در جای‌جای این عمارت به یادگار گذاشته‌اند.

خانه طباطبایی ها



بنای بی‌نظیر طباطبایی‌ها یکی از معروف‌ترین بناهای دوره قاجار است و در سال ۱۲۵۰قمری به دست یکی از تاجران مشهور و ثروتمند آن دوره به نام سیدجعفر طباطبایی در شهر کاشان ساخته شد. این خانه ۴۷۳۰ مترمربع مساحت دارد و ساخت آن تقریبا ۱۰ سال به طول انجامیده است.علی مریمی کاشانی، معمار سرشناس آن دوره، مسئولیت طراحی و ساخت این بنا را بر عهده داشته است.

خانه طباطبایی‌ها سه بخش اصلی دارد که شامل بخش اندرونی، بخش بیرونی و همچنین بخشی مختص خدمه است. این بنا در محله سلطان امیراحمد کاشان واقع شده که یکی از محله‌های قدیمی و سنتی شهر کاشان به شمار می‌رود.

معماری این خانه همانند دیگر خانه‌های متعلق به دوره قاجار به‌صورت کاملا درون‌گرا و اسلامی ساخته شده، به این شکل که به‌هیچ‌وجه در فضای بیرونی نمی‌توان محیط داخلی خانه یا اتاق‌ها را مشاهده کرد. خانه طباطبایی‌ ها شامل ۴۰ اتاق، چهار حیاط، چهار سرداب یا زیرزمین، سه عدد بادگیر و دو رشته قنات است.

زیباترین قسمت خانه، شاه‌نشین است. این اتاق هفت‌دری، زیبایی و عظمت به‌خصوصی دارد و می‌توان در جای‌جای آن ظرافت‌ها و تزیینات بی‌نظیری مشاهده کرد. آیینه‌کاری‌ها، گچ‌بری‌ها، مقرنس‌بندی‌ها همه و همه به زیباترین شکل ممکن در کنار هم قرار گرفته‌ است. در بخش جلویی شاه‌نشین، ایوان آینه قرار گرفته است. در طراحی سقف ایوان آیینه از الگوها و قالب‌های اصیل فرش ایرانی الهام گرفته شده و با وجود فانوس‌های آویز، زیبایی آن دوچندان شده است.

علاوه بر حیاط بیرونی، دو حیاط دیگر که به نسبت کوچک‌تر است در بخش درونی و همچنین یک حیاط هم برای خدمه خانه تعبیه شده است. در وسط حیاط بیرونی حوضی بزرگ قرار گرفته و در دو طرف آن باغچه‌هایی به‌شکل هندسی هشت‌ضلعی واقع شده که به‌صورت کاملا قرینه نسبت به هم است و زیبایی ویژه‌ای به فضا می‌بخشد.

خانه عامری ها

خانه عامری‌ها در خیابان علوی  قرار دارد، در دوره زندیه احداث و در دوره قاجار به وسیله سهام السلطنه عامری توسعه یافته‌است و مجموعه‌ای است که به وسیلهٔ اداره میراث فرهنگی کاشان مرمت شده وسعت این خانه هفت هزار متر مربع با زیر بنایی گسترده‌است و به‌طور کلی در آن ۸۵ اتاق وجود دارد. این خانه همچنین دارای چند حیاط است که قدیمی‌ترین آن حیاط بیرونی و درونی است. این خانه هم مثل بیشتر خانه‌های تاریخی کاشان از ۲ بخش بیرونی و درونی تشکیل شده‌است که در هر کدام از آنها بخش‌های دیگری مثل حوضخانه، ایوان، اتاق‌هایی با ۳ در و شاهنشین‌های ۷ دری دیده می‌شود که دور تا دور حیاط با هماهنگی کامل قرار گرفته‌اند… (که اکنون به اقامتگاه گردشگران داخلی و خارجی تبدیل شدند).

در حال حاضر این بنا مورد بازدید گردشگران داخلی و خارجی زیادی است و از محبوبیت بیش از اندازه ای در بین بقیهٔ خانه‌های تاریخی برخوردار است

معماری داخلی مجموعه عامری‌ها را امیر انوشفر معمار ایرانی ساکن فرانسه بر عهده گرفت.

حمام سلطان امیر احمد

از قدیمی‌ترین حمام های ایران است. گفته می‌شود قدمت این حمام به دوران سلجوقیان برمی‌گردد. زلزله مهیبی که در سال ۱۱۵۰ روی داده، موجب تخریب این بنا شده است. بنای کنونی حمام سلطان امیر احمد در دوران قاجار، سال ۲۱۵۴ بر روی بنای قدیمی ساخته شده است. این حمام زیبا در سال ۱۳۵۵ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

حمام سلطان امیر احمد در زمینی به مساحت ۱۰۰۰ متر مربع ساخته شده است و از زیباترین حمام های جهان است. آهک بری، گچ بری، کاشی کاری و سقف طاقی از تزئینات حمام و نمونه‌ای از معماری باشکوه ایرانی است. این حمام مانند بسیاری از حمام های تاریخی به دلیل حفظ گرمای بنا کمی پایین‌تر از سطح زمین ساخته شده است.

خانه عباسیان

زمان ساخت این خانه حدودا به ۲۰۰ سال قبل یعنی سال ۱۲۰۱ شمسی بر می گردد که توسط سید ابراهیم تاجر کاشانی شروع شد و اتمام آن ۲۰ سال طول کشیده است. این خانه دارای ۳ طبقه و ۵ حیاط است.

خانه تاریخی عباسیان دارای ساختمان تاریخی ۳ طبقه ای همراه با ۵ حیاط اندرونی، باغچه، بخش خدمه، حوضخانه و بخش های دیگر است. البته بعد از فوت صاحب اصلی این خانه حیاط ها به خانه های جداگانه تبدیل شده اند. بخش بیرونی نیز شامل اتاق آینه، تالار سرپوشیده، اتاق های سه دری و پنج در، ایوان و … است. زیباترین قسمت در این خانه، اتاق آینه است که جزو باشکوه ترین بخش محسوب می شود و دارای زیباترین تزئینات و شیشه های رنگی است که از تماشایشان سیر نخواهید شد، زیرا این اتاق با گچ بری ها، آیینه کاری ها، در و پنجره های رنگین دارای فضای خاصی است.

در سقف این اتاق آینه هایی به شکل ماه و ستاره و خورشید استفاده شده است که با روشن شدن چراغ و انعکاس نور بر روی نخ های ابریشم معلق در سقف تصویر زیبایی از آسمان کویر بازسازی می شود که این صحنه ها را فقط باید از نزدیک لمس کنید، از راه دور نمی توان حس و حال این اتاق را توصیف کرد.

مدرسه سلطانیه

به دستور فتحعلی شاه قاجار و توسط محمد شریف معمار بین سالهای 1221 تا 1229 هجری قمری ساخته شده است، در نزدیکی مجموعه بازار شهر کاشان قرار دارد. هنگامی که وارد این بنای زیبا می‌شوید سردر زیبای آن که با شیوه‌ی جالبی کاشی کاری شده است، نگاه شما را به سمت خود می‌کشاند. از ورودی هشتی شکل مدرسه سلطانیه دو راهرو شما را به صحن مدرسه می‌رساند، در میان صحن یک آبنمای بزرگ وجود دارد که در بدو ورودتان به خوبی خود نمایی می‌کند. فضای حیاط این مکان با درخت‌های کاج پوشانده شده است که کاملا حال و هوای محیط مدرسه را برای شما تداعی می‌کند و شما را به یاد یک فضای سرسبز و زیبا برای بازی‌های کودکی می‌اندازد. داخل بنای مدرسه سلطانیه را با کتیبه‌های گچی، محراب زیر گنبد را با کاشی کاری‌های هفت رنگ و سردر و گنبد را با مقرنس‌های گچی به طرز زیبایی تزئین کرده‌اند.

مقاصد گردشگری طبیعی کاشان

روستای ابیانه یکی دیگر از مقاصد گردشگری طبیعی کاشان است که نباید آن را از دست داد. در این روستای خوش آب و هوا به ضیافت رنگ ها در طبیعت بروید و در کنار تماشای معماری قدیمی روستا، هوای پاک و طبیعت بکر آن را نوش جان کنید. غار نیاسر (غاری ۲ هزار ساله که به دست انسان برای مراسم مذهبی کنده شده است)، آتشکده خرمدشت (آتشکده ای مربوط به عصر ساسانیان)،شهر زیرزمینی اویی یا نوش آباد(بزرگترین شهر زیر زمینی در جهان)، روستای کمال الملک یا کله (روستای ییلاقی و مهد فرهنگ و دانش)، روستای ون (طبیعت سرسبز و دشت خوش آب و رنگ) و بسیاری از مقاصد طبیعی دیگر نیز در کاشان وجود دارد که بد نیست سری به آنها بزنید و یک روز فوق العاده را در سکوت و سکون ذهن بگذرانید.

چگونه به کاشان سفر کنیم؟

برای سفر به کاشان مسیر زمینی و هوایی در اختیار شما قرار دارد. اگر با هواپیما می خواهید هر چه سریع تر به این شهر زیبا برسید، باید بدانید که فرودگاه کاشان در ۱۲ کیلومتری جاده قدیم کاشان - نطنز قرار دارد. البته پروازهای این شهر در حال حاضر فقط در دو مسیر کاشان مشهد و کاشان تهران دنبال می شود. از فرودگاه این شهر تا مرکز شهر، معمولا کمتر از نیم ساعت فاصله زمانی خواهید داشت.

روش دیگر سفر به کاشان از طریق قطار است. ایستگاه راه آهن کاشان در بلوار ملاصدرا قرار دارد و مسافرت با قطار به این شهر از شهرهای تهران، اصفهان، بندرعباس، شیراز، یزد و مشهد امکان پذیر است.

امکان مسافرت زمینی به کاشان از طریق اتوبوس و اتومبیل شخصی هم وجود دارد. ترمینال مسافربری کاشان در میدان زجاجی واقع شده و به تمام شهرهای ایران اتوبوس دارد. اما اگر می خواهید با اتومبیل شخصی سفر کنید، لذت تماشای نمک زارهای بین راهی و کویر هم نصیب‌تان می شود. برای سفر به کاشان از تهران بهترین مسیر اتوبان تهران_قم است که با رسیدن به قم باید مسیر خود را از اتوبان قم – کاشان دنبال کنید.

هتل ها و محل های اقامت کاشان

هتل های لوکس و البته کمی گران قیمت این شهر شامل هتل نگارستان، امیر کبیر، هتل خانه رز و سرای عامری ها می شود که یک خانه بازسازی شده قدیمی است. البته هتل های ارزان قیمت تری هم می توان در این شهر پیدا کرد که شامل هتل سنتی منوچهری، هتل سنتی خانه مرشدی، مهینستان راهب، هتل خانه ایرانی، اقامتگاه بومگردی سرای درب باغ، اقامتگاه خانه احسانی و موارد دیگری است که همگی در مرکز شهر و نزدیک به بناهای تاریخی قرار گرفته اند.

هتل آپارتمان گلشن، هتل آپارتمان شیرین، هتل سیاح، هتل مریم، هتل سنتی نگین، کمال الملک و موارد دیگر در دسته هتل های ارزان کاشان قرار می گیرند.

غذاهای محلی

یکی از لذت های سفر به هر شهری، چشیدن طعم غذاهای محلی آن شهر است که خاطره ای ماندگار در ذهن شما به جای می گذارد. کاشان شهری است که به داشتن غذاهایی نظیر عدس پلو، اشکنه، گوشت لوبیا، کوفته چغندر، عدس بادمجان، قیمه ریزه، لوبیای سرکه شیره، گوشت کلم و کدو و غذاهای دیگری معروف است. اگر به این شهر تاریخی سفر کردید، فراموش نکنید که طعم تاریخ را با چشیدن غذاهای خوش عطر و بو و خوشمزه این شهر، زیر زبان خود نگه دارید!

برای چشیدن طعم این غذاها، رستوران های سنتی مختلفی در کاشان قرار دارند. رستوران سنتی باغ مظفر یکی از بهترین رستوران های این شهر است که در خیابان علوی قرار گرفته است. یک رستوران دیگر به نام رستوران مظفری نیز در کاشان و در خیابان علوی (روبروی خانه طباطبایی ها) قرار دارد که پیشنهاد می کنیم غذاهای آنجا را هم از دست ندهید. رستوران جوان در خیابان مطهری و نرسیده به میدان ولیعصر از دیگر رستوران های زیبای این شهر است که غذاهای محلی کاشان در آن توسط چیره دست ترین آشپزها آماده می شوند. کافه خانه عامری ها و شربت خانه سنتی امین الدوله هم از کافه های باصفای کاشان محسوب می شوند که شما را به ضیافت عطرها و طعم های ماندگار دعوت می کنند.

مراکز خرید و بازارها

نمی شود با خرید بلیط هواپیما یا وسایل حمل و نقل دیگر به شهری سفر کرد، اما به سراغ بازارها و مراکز خرید آنجا نرفت؛ شهر کاشان هم از این قاعده مستثنی نیست. در شهر کاشان هم بازارهای سنتی و هم بازارهای جدیدتر برای خرید سوغات و اقلام مختلف گردشگران وجود دارد.

بازار سنتی و سرپوشیده شهر کاشان در خیابان بابا افضل و میدان کمال الملک قرار گرفته که می توان بافت سنتی و قدیمی آن را یکی از با شکوه ترین بازارها دانست. این بازار علاوه بر اینکه صنایع دستی کاشان را در اختیارتان قرار می دهد، از جاذبه های گردشگری کاشان هم محسوب می شود. پس حتی اگر قصد خرید نداشتید، در سفر به کاشان، تماشای شکوه و عظمت این بافت سنتی و دوست داشتنی را از دست ندهید.

طاق ها و گنبدهای بازار سنتی کاشان یادگاری از داستان های تاریخی سه عهد صفویه، زندیه و قاجاریه است و در بازار تیمچه های مختلفی برای تهیه اقلام گوناگون وجود دارد. مس، پارچه، کفش و سوغات کاشان از اقلامی هستند که با بازدید از این بازار می توانید خریداری کنید.

علاوه بر این بازار، بازار بزرگ صفویه نیز از دیگر مراکز خرید شهر کاشان محسوب می شود که در خیابان شهید رجایی قرار گرفته است. این بازار به همراه مرکز خرید گلستان، مجتمع تجاری سبز، مجتمع تجاری شفق و مجتمع تجاری سفید از مراکز خرید لوکس شهر کاشان محسوب می شوند که می توانید برای خرید اقلام مختلف سری به آنها بزنید.

جشنواره ها و مراسم آیینی و فرهنگی کاشان

مراسم گلاب گیری در کاشان یک آیین سنتی و بسیار قدیمی است که در گذشته به آن «لتان» می گفتند. در گذشته این مراسم به این گونه بود که گل ها چیده و جمع آوری شده و سپس به کمک دام ها به سمت کارگاه های گلاب گیری روانه می شدند. در طول مسیر ساز و دهل، شادی و سرمستی را بین افراد پخش می کرد. هر چند امروزه نیز همچنان این مراسم در برخی از روستاهای کاشان انجام می شود.

گلاب گیری در اواسط اردبیهشت ماه تا اواسط خرداد انجام می شود. گل های محمدی چیده شده و به کارگاه های گلاب گیری می روند تا با روش های جدید، جوهره گل های سرخ را خارج کنند. اگر می خواهید مراسم گلاب گیری را تماشا کنید، قمصر و نیاسر بهترین مقاصد شما خواهند بود. در طی این مراسم بازدیدکنندگان با شربت های گیاهی پذیرایی شده و در کنار یکدیگر جشن می گیرند.

علاوه بر مراسم سنتی گلاب گیری، چند سالی است که هم زمان با نوروز، جشنواره نمایش های آیینی و سنتی نیز به راه است. در این جشنواره ها هنرهای سنتی ایران مثل رقص های محلی و نقالی دنبال شده و فرهنگ سنتی پاس داشته می شود.

سوغاتی کاشان

کاشان بیش از هر چیز به شهر گل و گلاب معروف است و گلاب قمصر و گلاب کاشان یکی از بهترین انواع گلاب ها محسوب می شوند که می توانند با عطر مدهوش کننده خود، رنگ و بویی نو به خانه‌تان بدهند. گل محمدی خشک شده هم می تواند یکی از بهترین سوغاتی های این شهر باشد.

علاوه بر گل و گلاب، عرقیجات گیاهی را به عنوان سوغات کاشان می شناسند. عرق بیدمشک، دارچین و انواع دیگر عرقیجات گیاهی را از این شهر تهیه کنید و از طعم منحصر به فرد آنها لذت ببرید.

کاشانی ها به پختن انواع شیرینی و کلوچه هم معروف اند و با دستان پرتوان خود انواع شیرینی های خوشمزه را تولید می کنند. کلوچه و پشمک، باقلوای کاشانی، حلوا ارده، قطاب، ارده شیره، نقل بید مشکی، حاجی بادامی، جوزقند و خوراکی های خوشمزه دیگر این شهر را از شیرینی سرای نانک در خیابان بهشتی خریداری کنید.

در کنار خوراکی ها و شربت های خوشمزه، صنایع دستی کاشان هم حرفی برای گفتن دارند. معروف ترین صنایع دستی این شهر شامل گیوه نشلجی، فرش، انواع کاشی کاری ها و سفالینه های مختلف می شود. سفال و سرامیک کاشان شهرت زیادی دارد که می توانید با تهیه یکی از این ظروف زیبا که با دست ساخته می شود، خانه خود را زینت بخشید.